Engelliler Kanunu

A.ENGELLİLER HAKKINDA MEVZUAT

a.GELİR VERGİSİ İNDİRİMİ

193 SAYILI GELİR VERGİSİ KANUNU 31. MADDE;

“Engellilik indirimi:(2)(3)(4)(6)

Madde 31 – (Değişik:9/4/2003-4842/3 md.)

Çalışma gücünün asgarî % 80’ini kaybetmiş bulunan hizmet erbabı birinci derece

engelli, asgarî % 60’ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ikinci derece engelli, asgarî % 40’ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ise üçüncü derece engelli sayılır ve aşağıda engelli

dereceleri itibariyle belirlenen aylık tutarlar, hizmet erbabının ücretinden indirilir.

Engellilik indirimi;

– Birinci derece engelliler için 440.000.000 lira (4.400 TL),

– İkinci derece engelliler için 220.000.000 lira (2.600 TL),

– Üçüncü derece engelliler için 110.000.000 lira (1.100 TL) dır.

Engellilik derecelerinin tespit şekli ile uygulamaya ilişkin esas ve usuller Maliye,

Sağlık ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik bakanlıklarınca bu konuda müştereken hazırlanacak bir

yönetmelik ile belirlenir.”

Hizmet erbabı engelli bireylerin engel oranlarına göre, ödemesi gereken gelir vergisi, yukarıdaki kanun maddesine uygun şekilde indirilir.

ENGELLİLERİN KULLANIMINA MAHSUS EŞYALARDA GÜMRÜK VERGİSİ MUAFİYETİ

b.4458 SAYILI GÜMRÜK KANUNU 167. MADDESİNİN BİRİNCİ FIKRASI 12/a BENDİ;

“Madde 167 – Aşağıda sayılan hallerde, serbest dolaşıma sokulacak eşya gümrük

vergilerinden muaftır:…

… 12. Diğer eşya;

Malül ve engellilerin kullanımına mahsus eşya,”

Malül ve engellilerin kullanımına mahsus eşyalar yukarıdaki kanun maddesi gereğince gümrük vergilerinden muaftır.

c.ENGELLİLERİN ARAÇ İKTİSABINDA ÖTV VE MTV MUAFİYETİ

ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ KANUNU 7/2-a maddesi;

“….2. (Değişik: 16/7/2004-5228/21 md.) (II) sayılı listede yer alan kayıt ve tescile tâbi mallardan;

a) 87.03 (hesaplanması gereken özel tüketim vergisi ve diğer her türlü vergiler dahil

bedeli 200.000 TL’yi aşanlar hariç), 87.04 (motor silindir hacmi 2.800 cm³’ü aşanlar hariç) ve 87.11 G.T.İ.P. numaralarında yer alanların, engellilik oranı % 90 veya daha fazla olan malûl ve engelliler tarafından,

…beş yılda bir defaya mahsus olmak üzere ilk iktisabı,

…vergiden müstesnadır.”

%90 veya daha fazla engelli bireyler, ilk ya da 5 yılda bir defaya mahsus olmak üzere; her türlü vergiler dahil ve motor silindir hacmi belirlenecek olan güncel miktarlara uygun taşıtları iktisabında özel tüketim vergisinden muaflardır.

ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ KANUNU 7/2-c maddesi;

““….2. (Değişik: 16/7/2004-5228/21 md.) (II) sayılı listede yer alan kayıt ve tescile tâbi mallardan;…

c) 87.03 (hesaplanması gereken özel tüketim vergisi ve diğer her türlü vergiler dahil

bedeli 200.000 TL’yi aşanlar hariç), 87.04 (motor silindir hacmi 2.800 cm³’ü aşanlar hariç) ve87.11 G.T.İ.P. numaralarında yer alanların, bizzat kullanma amacıyla engelliliğine uygun hareket ettirici özel tertibat yaptıran malûl ve engelliler tarafından,

…beş yılda bir defaya mahsus olmak üzere ilk iktisabı,

…vergiden müstesnadır.”

Engellilik oranı farketmeksizin; bizzat kullanma amacıyla engelliliğine uygun hareket ettirici özel tertibat yaptıran engelliler; beş yılda bir defaya mahsus olmak üzere araç iktisabında özel tüketim vergisinden muaftır.

MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ KANUNU

“Madde 4: Aşağıda yazılı motorlu taşıtlar vergiden müstesnadır.…

…c)Engellilik oranı % 90 ve daha fazla olan malûl

ve engellilerin adlarına kayıtlı taşıtlar ile diğer malûl ve engellilerin, bu durumlarına uygun hale getirilmiş özel tertibatlı taşıtlar.(1)”

Yukarıda yazılı kanun maddesi uyarınca engelliler adlarına kayıtlı ve durumlarına uygun hale getirilmiş özel tertibatlı araçlar motorlu taşıtlar vergisinden muaftır.

ENGELLİLER İÇİN ÜRETİLMİŞ ARAÇ-GEREÇLERDE KDV MUAFİYETİ

KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU 17/-s maddesi;

“…s) (Ek: 1/7/2005-5378/32 md.) Engellilerin eğitimleri, meslekleri, günlük yaşamları için özel olarak üretilmiş her türlü araç-gereç ve özel bilgisayar programları.(6…”

Engellilerin eğitimleri, meslekleri, günlük yaşamları için özel olarak üretilmiş her türlü araç-gereç ve özel bilgisayar programları katma değer vergisinden muaftır.

ENGELLİLER İÇİN EMLAK VERGİSİ İSTİSNASI

EMLAK VERGİSİ KANUNU 8. Maddesinin 2. Fıkrasında;

“…(Değişik ikinci fıkra: 30/7/2003-4962/15 md.) Cumhurbaşkanı, kendisine bakmakla mükellef kimsesi olup onsekiz yaşını doldurmamış olanlar hariç olmak üzere hiçbir geliri olmadığını belgeleyenlerin, gelirleri münhasıran kanunla kurulan sosyal güvenlik kurumlarından aldıkları aylıktan ibaret bulunanların, gazilerin, engellilerin, şehitlerin dul ve yetimlerinin Türkiye sınırları içinde brüt 200 m²’yi geçmeyen tek meskeni olması (intifa hakkına sahip olunması hali dahil) halinde, bu meskenlerine ait vergi oranlarını sıfıra kadar indirmeye yetkilidir. Bu hüküm, yukarıda belirtilenlerin tek meskene hisse ile

sahip olmaları halinde hisselerine ait kısım hakkında da uygulanır. Muayyen zamanda dinlenme amacıyla kullanılan meskenler hakkında bu hüküm uygulanmaz. Geliri olmadığını belgelemenin usul ve esaslarını belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir…”

Cumhurbaşkanı, kendisine bakmakla mükellef kimsesi olup onsekiz yaşını doldurmamış olanlar hariç engellilerin; ülkemiz sınırları içerisinde brüt 200m2’yi geçmeyen tek meskeninin olması halinde, bu meskene ait vergi oranlarını sıfıra kadar indirmeye yetkilidir.

d.ENGELLİ AYLIĞI BAĞLANMASINA İLİŞKİN YÖNETMELİK

65 YAŞINI DOLDURMUŞ MUHTAÇ, GÜÇSÜZ VE KİMSESİZ TÜRK VATANDAŞLARI İLE ENGELLİ VE MUHTAÇ TÜRK VATANDAŞLARINA AYLIK BAĞLANMASI HAKKINDA YÖNETMELİK

“Madde 2 : …

b)65 yaşını doldurmamış olmasının yanı sıra ilgili mevzuatı çerçevesinde yetkili hastanelerden alınacak sağlık kurulu raporu ile toplam olarak en az % 70 oranında engelli olduğu belirlenmek suretiyle başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek şekilde engelli olduklarını kanıtlamış ve 18 yaşını doldurmuş Türk vatandaşlarından; sosyal güvenlik kuruluşlarının herhangi birisinden her ne nam altında olursa olsun bir gelir veya aylık hakkından yararlananlar ile uzun vadeli sigorta kolları açısından zorunlu olarak sigortalı olunması gereken bir işte çalışanlar veya nafaka bağlanmış ya da nafaka bağlanması mümkün olanlar hariç olmak üzere, her ne nam altında olursa olsun her türlü gelirler toplamı esas alınmak suretiyle, hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarı 16 yaşından büyükler için belirlenmiş olan asgari ücretin aylık net tutarının 1/3’ünden az olduğu ya da aynı tutardan fazla gelir sağlamasının mümkün olmadığı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından tespit olunarak muhtaçlığına karar verilenleri,

c) 65 yaşını doldurmamış olmasının yanı sıra ilgili mevzuatı çerçevesinde yetkili hastanelerden alınacak sağlık kurulu raporu ile toplam olarak % 40 ila % 69 arasıengelliolduklarını kanıtlamış, 18 yaşını doldurmuş ve talebine rağmen Türkiye İş Kurumu tarafından işe yerleştirilememiş olan Türk vatandaşlarından; sosyal güvenlik kuruluşlarının herhangi birinden her ne nam altında olursa olsun bir gelir veya aylık hakkından yararlananlar ile uzun vadeli sigorta kolları açısından zorunlu olarak sigortalı olunması gereken bir işte çalışanlar veya nafaka bağlanmış ya da nafaka bağlanması mümkün olanlar hariç olmak üzere, her ne nam altında olursa olsun her türlü gelirler toplamı esas alınmak suretiyle, hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarı 16 yaşından büyükler için belirlenmiş olan asgari ücretin aylık net tutarının 1/3’ünden az olduğu ya da aynı tutardan fazla gelir sağlamasının mümkün olmadığı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından tespit olunarak muhtaçlığına karar verilenleri,

ç) Nafaka bağlanan veya nafaka bağlanması mümkün olanlar ile sosyal güvenlik kuruluşlarının herhangi birinden her ne nam altında olursa olsun bir gelir veya aylık hakkından yararlanan durumunda ya da uzun vadeli sigorta kolları açısından zorunlu olarak sigortalı olunması gereken bir işte çalışan durumunda kendisine bakmakla yükümlü bir yakını bulunan engelli çocuklar hariç olmak kaydıyla; Türk vatandaşı olan, 18 yaşını tamamlamamış ve ilgili mevzuatı çerçevesinde yetkili hastanelerden alınacak sağlık kurulu raporu ile toplam olarak en az % 40 oranında engelli oldukları kanıtlanmış durumundaki engelli yakınlarının bakımını fiilen yürüten Türk vatandaşlarından, her ne nam altında olursa olsun her türlü gelirler toplamı esas alınmak suretiyle hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarı 16 yaşından büyükler için belirlenmiş olan asgari ücretin aylık net tutarının 1/3’ünden daha az olduğu ya da aynı tutardan fazla gelir sağlamasının mümkün olmadığı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından tespit olunarak muhtaçlığına karar verilenleri,

d) Sosyal güvenlik kurumlarından yetim olarak aylık veya gelir almakta olan çocuklardanengelliolanların aldıkları aylık veya gelir toplamı tutarları toplam engel oranlarına göre bu Yönetmelik kapsamında ödenecek olan aylık tutarından düşük olanları,

kapsar.”

Yukarıda yazılı yönetmelik maddesine uygun olarak engelli bireylere aylık bağlanabilmektedir.

Engelli aylığı başvuruları kişinin ikametgahının bulunduğu yerdeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfına yapılmaktadır.

f.EVDE BAKIM YARDIMI YÖNETMELİĞİ

“Madde 2 : Bu Yönetmelik, her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirler toplamı esas alınmak suretiyle, hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarı, asgarî ücretin aylık net tutarının 2/3’ünden daha az olan bakıma ihtiyacı olan engellileri ve bu engellilerin evde bakımı amacıyla yapılacak yardımı kapsar.”

Yukarıda yazılı yönetmeliğe uygun olarak engelli bireylerin evde bakımına özgü yardım alınabilmektedir. Başvuru Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’na yapılır.

g.ENGELLİ KİMLİK KARTI

ENGELLİ BİREYLERE KİMLİK KARTI VERİLMESİNE VE ULUSAL ENGELLİ VERİ SİSTEMİ OLUŞTURULMASINA DAİR YÖNETMELİK

“MADDE 1: …

(2) Bu Yönetmelik, erişkinler için sağlık kurulu raporuna göre engel oranı en az %40 olan bireylere veya çocuklar için özel gereksinim raporuna (ÇÖZ-GER) göre en az bu orana denk özel gereksinim düzeyine sahip çocuklara engelli kimlik kartı verilmesini, Ulusal Engelli Veri Sistemi oluşturulmasını ve Ulusal Engelli Veri Sistemine işlenecek ve aktarılacak verilere ilişkin usul ve esasları kapsar.”

Engel oranı en az yüzde kırk olan bireylere tahsis edilen kimlik kartıdır. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’na yapılacak başvuru ile kimlik kartının tahsisi sağlanabilmektedir.

h.BELEDİYELERİN ENGELLİLERE SUNDUĞU HİZMETLER

Belediyeler, engellilere; ulaşım, su, spor, sağlık ve diğer yardım hizmetleri sağlayabilmektedir. Her belediyenin kendine özgü politikaları bulunmakta olup, hizmeti almak istediğiniz belediyeye başvurmanız gerekmektedir.

ı.TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLET DEMİR YOLLARININ SUNDUĞU HİZMETLER

Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demir Yolları, engelli bireylere ücretsiz ulaşım hakkı sağlamaktadır.

i.KREDİ VE YURTLAR KURUMUNUN SUNDUĞU HİZMETLER

Kredi ve Yurtlar Kurumu tarafından uygulanan harç ve öğrenim kredisi tahsisinde engelli öğrencilere öncelik tanınmakta ve kredilerin geri ödenmesinde indirim uygulanabilmektedir.

j.KARAYOLLARI TAŞIMA YÖNETMELİĞİ

“MADDE 56:

… en az %40 oranında engelli olduğunu belgeleyen kişilere; 20 koltuğa kadar olan taşıtlar için 1 kişiye, 20 koltuktan fazla koltuğa sahip taşıtlar için ise en fazla 2 kişiye, geçerli ücret tarifesi üzerinden bilet ücretinde %40 indirim uygular. Ancak, aynı taşıtla taşınacak engelli yolcu sayısının 20 koltuğa kadar olan taşıtlarda 1’den fazla, 20 koltuktan fazla koltuğa sahip taşıtlarda ise 2’den fazla olması halinde, her fazla engelli yolcu için, geçerli ücret tarifesi üzerinden bilet ücretinde %30 indirim uygulanır. Bu fıkraya uymayan yetki belgesi sahiplerine 5 uyarma verilir.”

Yukarıda bulunan yönetmeliğin ilgili maddesi uyarınca; en az yüzde kırk engelli olduğunu belgeleyen kişilere, araç kapasitesi dikkate alınarak uygulanacak indirim oranları belirtilmiştir.

Engelliler Kanunu

Türkiye Omurilik Felçlileri Derneği (TOFD)

HAKKIMIZDA

KURUMSAL

İLETİŞİM

SOSYAL MEDYA